Hay'adda Miino Baarista ee Qaramada Midoobay (UNMAS)

Hay'adda Miino Baarista ee Qaramada Midoobay (UNMAS) 

Ku saabsan

Hay’adda Miino Baarista Qaramada Midoobay (UNMAS) oo la aasaasay 1997 waxa ay ka shaqaysaa sidii loo dabarjari lahaa halista ka imaaneysa miinooyinka, haraadiga walxaha qarxa ee dagaalka iyo dhammaan Walxaha Qarxa iyadoo isku dubbarideysa howlaha miino baarista ee Qaramada Midoobay, taas oo horseedeysa fulinta howlgallada heer dal, iyo sidoo kale taageeridda sameynta ama dejinta hal-beegyada, siyaasadaha, iyo dhaqan-soo-jireenka.

Maadaama ay tahay hay'ad gaar ah oo hoos tagta Qaramada Midoobay, oo ku dhexjirta Waaxda Howlgallada Nabadda, UNMAS waxay ku hoos shaqeysaa waajibaadka sharci ee Qaramada Midoobay ee Golaha Guud iyo Golaha Ammaanka labadaba. UNMAS waxay sidoo kale ka jawaabtaa codsiyada gaarka ah ee taageerada Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay ama saraakiisha la magacaabay.

Soomaaliya

Gudaha Soomaaliya, UNMAS waxay hubisaa in dadku ay badan bed qabaan oo ammaan yihiin iyada oo ay sababtu tahay awoodda korortay ee mas'uuliyiinta qaranka Soomaaliyeed iyo laamaha amniga si loo yareeyo khatarta ka imaanaysa hubka qarxa (EO), oo ay ku jiraan Aaladaha Qarxa (IEDs).

Sanadihii la soo dhaafay, Walxaha Qarxa (IEDs) waxay ahaayeen hubka ay ugu jecel yihiin kooxaha hubeysan, ee loo adeegsado Ciidamada Ammaanka Soomaaliya (SSF) iyo Howlgalka Ku Meel Gaarka ah ee Midowga Afrika ee Soomaaliya (ATMIS). Si kastaba ha ahaatee, iyadoo Ciidamada Amaanka Soomaaliya (SFF)  iyo ATMIS ay sii wadaan inay yihiin kuwa ugu badan ee lala beegsado Walxaha Qarxa, khatarta Walxaha Qarxa waxay si baaxad leh u saamayeen dadka rayidka ah oo 42% ka ahaa dhammaan waxyeellada la xiriira Aaldaha Qarxa sanadki 2021. Intaas waxaa sii dheer, tobanaan sano oo iska-horimaadyo hubeysan ah ayaa dhaxalsiiyay halista walxaha qarxa, oo ay ku jiraan miinooyinka dhulka lagu aaso, haraadiga walxaha qarxa ee dagaalka, sidoo kale waxaa batay hubka iyo qoryaha fudud. Labaduba waxay khatar weyn ku yihiin dadka deegaanka waxayna saamayn taban ku leeyihiin nabadeynta iyo hawlaha dawlad-dhiska.

Waajibaadka iyo Sharciyada

UNMAS waa qayb isku dhafan oo ka tirsan UNSOM, oo ku dhex jirta Kooxda Hay'adaha Ammaanka iyo Sarrenta Sharciga (ROLSIG), iyo UNSOS oo bixisa dadaallada yaraynta khatarta Walxaha Qarxa ee muhiimka u ah la wareegis lagu guuleysto ee mas'uuliyadaha amniga laga wareejiyo ATMIS loona wareejiyo Ciidamada Ammaanka Soomaaliya. UNMAS waxay siisaa DFS iyo Dowladaha xubnaha ka ah Federaalka siyaasadda iyo talada farsamada ee ku aaddan dhimista khatarta qaraxyada, Maareynta Hubka iyo Rasaasta (WAM), iyo waajibaadka ku xusan qodobka 5 ee Axdiga Mamnuucidda Miinada, iyadoo la raacayo waajibaadka UNSOM. UNMAS waxa ay sidoo kale kormeertaa taageerada yaraynta khatarta qaraxyada ee ATMIS iyo Ciidamada Ammaanka Soomalaiya iyada oo hoos imaanaysa waajibaadka UNSOS, taas oo taageerta hirgelinta Qorshaha Kala-guurka ee Soomaaliya oo hubisa xorriyadda dhaqdhaqaaqa iyo adkeysiga ATMIS iyo Ciidamada Amaanka Soomaaliya, badbaadada iyo amniga kaabayaasha muhiimka ah sida Garoomada diyaaradaha iyo wadooyinka waaweyn, shaqaalaha Qaramada Midoobay iyo hantida, iyo dadka deegaanka.

Howlaha:

  • Taageerada Bedqabka iyo Amniga ATMIS iyo Shaqaalaha: Iyada oo la jaanqaadaysa hawlaha waxqabad ee mudnaanta leh ee nabad ilaalinta, UNMAS waxay gacan ka geysataa yaraynta khatarta Walxaha Qarxa, iyada oo kor u qaadaysa awoodda yaraynta khatarta Aaladda Walxaha Qarxa (EOD) iyo Walxaha Qarxa (IED) ee ATMIS. UNMAS waxa ay Waddamada ku tabaruca Ciidanka ATMIS siisaa taageero ku aaddan yareynta khatarta qaraxyada, iyada oo la adeegsano koorasyo tababar ciidan dirista ka hor ah oo dalalkooda ka dhacda, adeegyo talo bixin iyo la talin ah iyo bixinta qalab takhasusi ah si loogu awoodsiiyo ilaalinta iyo iyo dhaqdhaqaaqa ciidanka.

  • Kobcinta Awoodda Qaranka: UNMAS waxay kor u qaadaa awoodaha qaranka iyada oo loo marayo tababarro, hagitaan, iyo bixinta qalabaynta Ciidamada Qalabka sida ee Soomaaliya, oo ay ku jiraan Ciidanka Booliska Soomaaliyeed (SPF) iyo Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed, (CXDS) taas oo sahlaysa in la yareeyo khataraha Walxaha Qarxa iyo Aaldaha Qarxa,  iyada oo la raacayo Qorshaha kala-guurka Soomaaliya oo u baahan in si tartiib tartiib ah ATMIS loogala wareego mas'uuliyadaha amniga.
  • Ilaalinta Rayidka: Iyadoo la kaashaneysa Hay’adda Maareynta Qaraxyada Soomaaliya (SEMA), UNMAS waxay taageertaa ilaalinta dadka rayidka ah ee ku nool goobaha qaraxyadu ku jiraan,  iyadoo sameysa howlo miino baaris  aadminimo sida sahmin, nadiifin, iyo barista halista, sidaa darteedna soo celinaysa gaaritaanka dhulka, awoodsiineysa  dib u soo noqoshada hab-nololeedka, shaqeynta iyo kordhinta helitaanka kaalmada bini'aadantinimo.

  • Maareynta iyo Kaydinta Hubka iyo Rasaasta: UNMAS waxay kala talisaa DFS maareynta hubka iyo rasaasta, iyadoo la raacayo waajibaadka Cunaqabataynta ee saaran oo qayb ka mid ah la qaaday xayiraadda hubka. UNMAS waxa kale oo ay fududaysaa in si hufan loo maareeyo loona kaydiyo hubka iyo saanadda si loo yareeyo khatarta qaraxyada aan qorshaysnayn, iyo kordhinta iyo weecinta hubka iyo qoryaha fudud iyo saanadooda.

  • Maalgelin: UNMAS waxaa haatan maalgeliya UNSOM iyo UNSOS, iyo tabarrucaadaha laga helo Japan, Maraykanka iyo Sanduuqa Caalamiga ah ee Gurmadka Carruurta ee Qaramada Midoobay (UNICEF). UNMAS waxay raadinaysaa kheyraad dheeraad ah si ay kor ugu qaaddo awoodaha shaqo iyo hay'ad ee Ciidamada Qalabka sida ee Soomaaliya iyo Hay’adda Maareynta Qaraxyada Soomaaliya SEMA.

  • Xog dheeraad ah: Xog dheeraad ah ku saabsan Hay’adda UNMAS Soomaaliya ka hel: https://www.unmas.org/en/programmes/somalia iyo baraha bulshada ee  Instagram, LinkedIn,  Twitter, iyo Facebook.