Dhallinyarada Soomaaliyeed: Codka Nabadda iyo Rajada

3 Aug 2023

Dhallinyarada Soomaaliyeed: Codka Nabadda iyo Rajada

Dhallinyarada Soomaaliyeed waa xoogga horumarka iyo horseedka isbeddelka. Waxa ay la kulmeen dhibaatooyin iyo caqabado badan, balse waxa ay muujiyeen adkaysi iyo yididiilo cajiib ah. Iyadoo ay foodda nagu soo heyso, Maalinta Caalamiga ah ee Dhallinyarada 2023, waxaan hoosta ka xarriiqeynaa hamigooda mustaqbalka iyo isbeddelada saameynta leh ee ay ku sameynayaan bulshada.

Mustaqbalka Soomaaliya wuxuu ku tiirsan yahay himilada iyo tallaabada ay dhallinyaradeedu qaadaan. Munaasabadda maalinta Caalamiga ah ee Dhallinyarada 2023, way isu-imaan doonnaan si ay u muujiyaan hammigooda ku aaddan dalkooda. Waxay doonayaan Soomaaliya oo aan ka jirin rabshado, saboolnimo iyo xasillooni la’aan. Mid ka mid ah hoggaamiyeyaasha da’da yar ee ku sifeysan himiladan waa Shamso Maxamed Ciqaal oo reer Beledweyne ah. Waxay ka shaqeysaa bixinta fursado waxbarasho iyo awoodsiinta dhallinyarada bulshadadeeda. Hoos ka akhri sheekadeeda dhiirrigelinta fiican leh: 

Shamso Maxamed Ciqaal waa haweeney dhallinyaro ah oo isugu geysay jaceylka ay u qabto caafimaadka iyo sida ay ugu heellan tahay cadaaladda bulshada sidii ay fursado ugu abuuri lahayd dadka kale. Waxay ku barbaartey Magaalada Beledweyne, halkaasi oo ay ku aragtey dhallinyaro badan oo la dhibtoonaya waxbarasho iyo daryeel caafimaad xumo. Waxay go’aansatey in ay shahaaddo jaamacadeed ku soo qaadato shaybaarka waxaana ay gashey Jaamacadda Plasma, iyadoo hiigsaneysa sii wanaajinta natiijooyinka caafimaadka ee bulshadeeda. 

Ka-dib markii ay waxbarashadeeda dhammeysatay, waxay xirfadle daryeel caafimaad ahaan uga shaqeynaysaa Cusbitaalka Guud ee magaalada Beledweyne, halkaasi oo ay ku ogaatey in carruur badan oo agoon ah oo daaweyn cusbitaalka ka soo raadsada in aysan wax iskuul ah dhigan. Markaasi ayaa waxay go’aansatey in ay arrintan wax ka bedesho. 

Hoggaamiyaha Ururka Madaniga ah ee Dhallinyarada Soomaaliyeed/ Somali Youth Civic Organization (SYCO) ee magaalda Beledweyne ahaan, ayaa waxay abaabushey dhallinyaro kale waxayna u ololeysay in ay xubnaha bulshada ku booriso in ay taageeraan dhallinyarada waxbarashada u baahan. Dedaalka ay sameysay awgiisa, ayaa ardey badan oo danyar ah waxay awoodeen in ay helaan waxbarasho tayo leh. U-qareemeynteeda xamaasadda leh iyo dareenkeeda xooggan ee mas’uuliyadda madaniga ah ku dheehan ayaa dad badan oo bulshadeeda ka tirsan ku dhiirrigeliyay in ay sii kordhiyaan dedaalkooda iyo in ay dhallinyaro badan ka caawiyaan in ay guul gaaraan. 

Shamso waxay tusaale u tahay sida dhallinyarada ay waxbarashadooda iyo xirfadooda ugu caawin karaan dhallinyarada kale in ay guuleystaan. Waa qof ay ku deydaan haween iyo gabdho badan oo gobolka ku nool, kuwaas oo ku hamminaya in ay u adeegsadaan waqtigooda iyo tamartoodaba sidii ay fursado ugu abuuri lahaayeen dadka kale. 

Dhallinyarada Soomaaliyeed waa hoggaamiyeyaasha berrito ee dhisi kara Soomaaliya nabad ah, barwaaqo ah oo xasilloon. Maalinta Caalamiga ah ee Dhallinyarada 2023, ayay dhallinyaradu waxay isugu imaan doonnaan ka wadahadalka himiladooda Soomaaliya iyo doorka ay ka qaadanayaan abuurista mustaqbal nabad ah, barwaaqo ah oo xasilloon. Cabdiqani Cismaan Yuusuf oo reer Galkacyo ah ayaa hammigiisa ku muujinaya ficil: 

Cabdiqani Cismaan Yuusuf waa nin dhallinyarro ah oo toos u soo arkay dhibaatooyinka uu dagaalku leeyahay. Wuxuu ku dhashey miyiga Puntland, wuxuu soo arkay colaad, barokac, iyo dilal isagoo carruur ah. Wuxuu magaalada Gaalkacyo u yimid waxbarasho, laakiinse wuxuu la kulmay dagaal kale oo u dhaxeeya dowlad-goboleedyada Puntland iyo Galmugud, kaas oo ay dad badani ku naf-waayeen. 

Laakiinse Cabdiqani kama quusan riyooyinkiisa ama dalkiisa. Wuxuu sii watay waxbarashadiisa, wuxuunna ka qallinjabiyey Jaamacadda Puntland State University ee Gaalkacyo isagoo ka qaatay shahaaddada heerka koowaad ee jaamacadda ee cilmiga dhaqaalaha. Wuxuu sidoo kale go’aansadey in uu noloshiisa u huro nabadeynta iyo la-shaqeynta dhallinyarada, isaga oo aaminsan in dhallinyaradu ay isbeddel ku sameyn karaan mustaqbalkooda. 

Wuxuu aasaasay Xarunta Nabadeynta iyo La-shaqeynta Dhallinyarada ee Mudug, oo ah urur ay dhallinyaro hormuud ka yihiin oo dhiirrigeliya wadahadalka iyo dib-u-heshiisiinta dhallinyarada labada dhinac ee ay colaaddu ka dhaxeyso. Wuxuu sidoo kale xirfadiisa qoraalka u adeegsadaa in uu farriimo wanaagsan oo ku saabsan nabadda ku faafiyo warbaahinta bulshada. 

Cabdiqani wuxuu tusaale u yahay sida dhallinyarada ay uga gudbi karaan colaadda iyo rabshadaha una qaadan karaan nabadda iyo midnimada. Sidoo kale waa qof ay ku daydaan dhallinyarro badan oo Soomaaliyeed kuwaas oo doonaya in ay isbeddel dalkooda ka dhaliyaan. 

Dhallinyarada Soomaaliyeed waa isbeddel horseedayaal qaabeyn kara Soomaaliya oo nabad ah, barwaaqo ah oo xasilloon. Maalinta Caalamiga ah ee Dhallinyarada 2023, way isu-imaan doonnaan si ay uga doodaan himiladooda ku aaddan mustaqbalka. Cusmaan Aadan Cusmaan oo reer Afgooye ah ayaa aragtidan ku cabbiray gabey uu tiriyey: 

Soomaaliya waxay maanka ku haysaa dhul la-wada leeyahay,
Halka ay nabaddu ku degto gudaha,  gacantana lagu hayo.
Muusigyo midabyo leh, kala duwanaansho kala duwan,
Isku soo wada duuboo kala duwanaasha ku yimaada. 

Waxbarashadu, tiirarka udub-dhexaadka u tahay raadintooda,
Xoojinta maskaxda si ay ugu guuleystaan imtixaan kasta,
Laga soo bilaabo fasallada ilaa maktabadaha, aqoontu way socon doontaa ilaa,
Wadooyinka ka iftiimaan oo maskaxda dhallinyaradu ku koraan.

Magaalooyinka aadka u horumarsan iyo tuulooyinka xasiloon.
Ruuxa ganacsigiisu wuu u kobcaa,
Fursadaha ayaa u baxa, sida ubaxa gaduudan,
Oo Kobcintiis, korriintiisaa iyo barwaaqada ay keenaan.

Alla Soomaaliya dhulkii rajada iyo nimcada,
Horumarka uu  xawli joogto ah yahay,
Iyada oo loo maraayo hal-abuurnimo iyo awoodda tignoolajiyada,
Mustaqbalka fursadaha ayaa badanaaya.

Cadaaladdu ha ku guulaysato indhaheeda aan leex-leexa lahayn,
Burburinta musuqmaasuqa iyo cidhiidhiga madow,
Halka sharcigu ka taliyo oo cadaaladu ka jirto,
Bulshada cod walba laga maqlo.

Soomaaliya waxay maanka ku haysaa dhul ay dhammaan ku barwaaqaysan,
Halka caafimaadka iyo badqabka nolosha lagu hayo gacmaha,
Isbitaalo iyo rugaha caafimaadka ah, daryeel naxariis leh,
Kobcinta nolosha iyo hagaajinta quluubta bulshada. 
 
Alla, Soomaaliya, aragtideydu  waa mid ifaysa,
Waxaa haga xiddigaha habeenada ugu madaw,
Adiga oo go'aansan, dadkaagu wuu kici doonaa,
Dhisidda umad cirka isku shareeraysa.
 

Osama Adan Osman